Diisononil Ftalat (DINP)

Di-İzo-Nonil Ftalat (DINP), özellikle polivinil klorür (PVC) başta olmak üzere plastiklerin esnekliğini, dayanıklılığını ve işlenebilirliğini artırmak için yaygın olarak kullanılan bir ftalat plastikleştiricidir. Yüksek moleküler ağırlıklı ftalatlar ailesine aittir ve çeşitli endüstriyel ve tüketici uygulamalarında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Yapı

Di-İzo-Nonil Ftalat (DINP), ftalat esterleri ailesine ait organik bir bileşiktir. Yapısal olarak bir ftalik asit çekirdeğine sahiptir ve bu çekirdek, izo-nonil alkol zincirlerine bağlı iki ester fonksiyonel grubuna sahiptir. Ftalik asit omurgası, benzen halkası ve orto konumunda bulunan iki karboksilat (-COO) grubu içerir. Bu karboksilat grupları, dallı yapılı izo-nonil gruplarıyla esterleşmiştir ve genellikle dokuz karbon atomu içeren çeşitli yapısal düzenlemelerden oluşur.

Bu dallanmış izo-nonil zincirleri, DINP’nin yüksek moleküler ağırlığını ve düşük uçuculuğunu sağlar. Bu özellikler, DINP’yi PVC gibi polimerlerde plastikleştirici olarak kullanıldığında daha kararlı ve esnek hale getirir. Hidrofobik yapısı nedeniyle suda çözünmez, ancak organik çözücülerde ve plastik malzemelerde kolayca çözünür. Bu sayede geniş bir ürün yelpazesinde esneklik ve dayanıklılık kazandırır.

Özellikler

Di-İzo-Nonil Ftalat (DINP), şeffaf, renksiz veya hafif sarımsı renkte, yağlı bir sıvıdır. Yüksek moleküler ağırlığa ve düşük uçuculuğa sahiptir. Kimyasal formülü C₂₆H₄₂O₄, moleküler ağırlığı yaklaşık 418.6 g/mol’dür. DINP, suda çözünmez, ancak etanol, benzen ve diğer apolar bileşiklerde kolayca çözünür.

• Kaynama noktası: Yaklaşık 244°C (düşük basınçta)
• Yoğunluk: Yaklaşık 0.97 g/cm³ (20°C’de)
• Kimyasal stabilite: Isı ve oksidasyona dayanıklıdır, bu da uzun ömürlü plastikleştirici uygulamaları için ideal olmasını sağlar.
• Düşük uçuculuk ve yüksek kalıcılık, uzun süreli kullanım gerektiren uygulamalar için avantaj sağlar.
• Düşük migrasyon özelliği, polimerlerde daha uzun süre kalmasını sağlayarak plastiğin esnekliğini ve dayanıklılığını artırır.

Di-İzo-Nonil Ftalat (DINP) Uygulamaları:

• Plastik Endüstrisi: PVC ürünlerinde plastikleştirici olarak kullanılır; yer döşemeleri, kablolar ve çatı kaplama malzemeleri gibi uygulamalarda tercih edilir.
• Tüketici Ürünleri: Esnek vinil oyuncaklar, suni deri, ayakkabı ve spor ekipmanlarında bulunur.
• Otomotiv Endüstrisi: Araç içi kaplamalar, alt kaplama malzemeleri, sızdırmazlık malzemeleri ve hortumlarda kullanılır.
• İnşaat Malzemeleri: Conta, yalıtım malzemeleri ve yapıştırıcılarda uygulanır.
• Elektrik Uygulamaları: Elektrik kabloları ve yalıtımlarda esnekliği artırır.
• Kaplamalar ve Sızdırmazlık Ürünleri: Boyalar, vernikler ve kaplamalar için plastikleştirici olarak kullanılarak plastiklik ve uzun ömür sağlar.

Di-İzo-Nonil Ftalat (DINP) Avantajları:

• Plastiklerde yüksek esneklik ve dayanıklılık sağlar.
• Düşük uçuculuk ve düşük migrasyon, uzun vadeli uygulamalar için idealdir.
• Isı ve oksidasyona karşı dayanıklıdır, yüksek sıcaklıklarda stabil kalır.
• Düşük moleküler ağırlıklı ftalatlara kıyasla daha iyi çevresel performansa sahiptir, biyoyararlanımı ve sızma potansiyeli düşüktür.
• Maliyet açısından etkili ve geniş ölçekte bulunabilir, bu da birçok endüstriyel uygulama için tercih edilmesini sağlar.

Di-İzo-Nonil Ftalat (DINP) Dezavantajları:

• Potansiyel sağlık endişeleri: Endokrin bozucu etkilerle ilişkilendirilmiştir ve yüksek maruziyet seviyelerinde üreme toksisitesine neden olabilir.
• Çevresel kalıcılık: Kimyasal stabilitesi nedeniyle ekosistemlerde birikme potansiyeline sahiptir.
• Düzenleyici kısıtlamalar: AB ve ABD gibi bölgelerde çocuk oyuncakları ve çocuk bakım ürünlerinde kullanımına sınırlamalar getirilmiştir.
• Düşük biyobozunurluk: Plastik kirliliğine katkıda bulunabilir.
• Belirli polimerler veya ultra düşük migrasyon gerektiren uygulamalarla uyumluluk sorunları yaşanabilir.